مرجع مسجد غدیر مشهد

امامزاده حمیده و رشیده خاتون در شهر دُرچه که مسجد غدیر بلوار معلم مشهد در جوار محدوه رسمی جنوب غربی اصفهان و در ۱۲ کیلومتری راس این شهر جای‌دارد،واقع گردیده است .
در کنار آرامستان و گلزار شهدای درچه شهرستان خمینی شهر بنا شده در ۳ کیلومتری این شهرستان و در کنار کلانتری ۱۴ این شهرستان دو امامزاده در یک بقاع به اسم های امامزادگان رشیده خاتون و حمیده خاتون مدفونند.

نسب این دو بانوی محترمه سازه به داستان و نظریه بزرگان محل به امام موسی بن جعفر (ع) میرسد. در ضلع شرقی گلزار شهدای درب امامزاده و گورستان اطرافش، آستان مقدس مسجد غدیر فلاحی مشهد امامزاده حمیده و رشیده خاتون جای دارد. این دو خواهر، دختران امام موسی‌ کاظم (ع) میباشند که هنگامی زیر ستم خلافت بغداد قرار میگیرند، در پی امام زمانشان، یعنی امام رضا (ع) راهی کشور‌ایران میشوند و در‌این حوزه‌ جانشان را از دست می دهند.

بنای فعلی در واقع چهار‌مین سازه و معماری مقبره و ساخت‌و‌ساز امامزاده است. او‌لین حرم این امامزاده که مقبره خشتی با حیاط کوچکی بوده در واپسین نقشه معماری آن در سال ۱۳۷۰ تخریب و بنای تازه با تحت بنای ۱۲۵۰ متر روی مقبره ساخته شد که اکنون نیز ادامه داراست. گنبدش را از متاع آهن و خشت و به‌شکل دوپوش سازه مسجد بابا غدیر مشهد کرده‌اند. طول گنبد از سطح زمین ۲۸ متر میباشد. بارگاه فعلی را به‌مدل بقعه حضرت سید‌الشهدا و به‌شکل شش‌گوش ساخته‌اند و آن را در سال ۱۳۸۷ نصب کرده‌اند. بالای هر ردیف و ذیل گنبد بارگاه را با گچ مقرنس‌کاری کرده‌اند. ولی نوسازی آن هم‌چنان ادامه دارااست.نقره کاری های روی بارگاه هنوز به انگیزه فراهم نشدن نقره و طلاکوب نصب نگردیده میباشد.

در نزدیکی بارگاه ۱۲ ردیف به قطر یک متر و به طول ۹ متر وجود داشته که بالای آن و پایین گنبد به طور مقرنس کچ بری شد‌ه‌است. تالار های همسایه امامزاده نیز حالا در چنگ کاشی کاری است.تالار همسایه این دو امامزاده بزرگوار نیز مزار و مدفن دو شهید زمان تامین مقدس با ‌اسم‌های سید محمد موسوی و سید احمد موسوی میباشد مسجد بابا قدرت مشهد که هرروزه زائران متعددی را به‌سمت خودشان جذب می‌نمایند.

امامزاده سید ابراهیم ، فرزند امام محمد باقر میباشد مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد و در جنوب شرق شهرستان دهلران در پهله زرین آباد جای دارد. بنای تاریخی این امامزاده دارنده قدمتی مرتبط با عصر سلجوقی میباشد. این سازه دارنده گنبد هرمی و نمایی با گره چینی و آجرچینی های زیباست. در کنار بقعه، مرقد فرزندش سید محمد (ع) و قبر آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد خواهرش سیده بی ‌بی زینب (س) جای‌دارد. این امامزداه در حوزه‌ به “سوارهم” یا این که سید ابراهیم دارای شهرت میباشد.

سیدابراهیم فرزند امام محمد باقر (ع) میباشد و مزار او در روستای بردی زرین آباد از توابع شهرستان دهلران واقع گردیده است. به روی مزار این امامزاده بارگاهی سازه گردیده که عمر آن به روزگار سلجوقی می‌رسد. مداخله ‏های اصلی در آن شکل نگرفته و سابق ترین بنای پایدار و فارغ از تخریب استان ایلام میباشد. در بنای امامزاده قبور “بی بی زینب” خواهر وی و “سید محمد” پسر امامزاده سید ابراهیم به طور دو نصیب جدا از هم در اتاق های کنار قرار دارا هستند. این سازه در قبل به رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد دست سادات این حوزه‌ و هواداران اهل بیت ترمیم گردیده و به گذر زمان فرصت پایین لحاظ ارثیه فرهنگی ایلام قرار گرفته میباشد.

معماری بنای امامزاده سید ابراهیم
این سازه با پلانی مربع صورت به مساحت ۶۲۵ متر در منتهی الیه قسمت جنوبی ایوان ایجاد شده است. ورودی سازه مانند اکثر بناهای مذهبی رو به شمال میباشد. ورودی گنبد منزل این سازه کوتاه بوده و بدلیل اینکه برای ورود، اشخاص به موقعیت احترام وارد گنبد منزل شوند. این مدل معماری انجام گردیده‌است. این نوع معماری، خاص اماکن مذهبی عصر اسلامی میباشد. سه طاق هلالی خرد در گنبد منزل چشم می ‌خواهد شد. طول گنبد منزل حدود پنج متر تا تحت جداره اولیه گنبد بوده که مزین به طاق نماهای بسیار بی آلایش و گوشواره ‌هایی در اضلاع آن میباشد.

در ذیل گنبد منزل تعداد چهار روزنه بصورت شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد طاق هلالی گشوده درنظرگرفته شده میباشد. که ضمن پناه نوروروشنایی گنبد منزل شغل تهویه هوا را نیز اعمال می ‌دهد. باطن ایوان و در کنار بنای مهم به به عبارتی مدل معماری در بعدها بسیار خرد مدفن “سید محمد” فرزند سید ابراهیم بصورت غیروابسته و منفک از بنای اساسی جای دارد. این سازه بصورت یک اتاق با گنبد تک جداره‌ ای از نوع “رک” میباشد.

مسجد جامع سمنان در راءس شهر سمنان واقع گردیده‌است. این مسجد را می قدرت مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد در زمره ی سابق ترین و قدیمیترین بناهای تاریخی و اسلامی شهر سمنان به شمار آورد که به حق یکی‌از کهن ترین مساجد کشور‌ایران پس از تاریخانه هست.
با اعتنا به گمانه آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد زنی ها و حفاری های سال ۱۳۵۴، این سود نتیجه ها شد‌ه‌است که مسجد جامع سمنان در قرن نخستین هجـری بـر روی خرابـه ي آتشکده ی ساسانی سازه شده اما در حین مجال تعمیرات و تغییراتی در آن صـورت گرفتـه میباشد.

در حکومت عبدالله بن قدمت، ثروتمندان سمنان مسجد کنونی این شهر را ساختند البته این سازه دارنده چندان شکوهی خلا. بعداز آن بارها اشخاص متعددی بر بنای ابتدایی اضافه کردند.

مانند گنبد باختری و شبستان شمالی را خواجه ابوسعید سمنانی و خواجه نظام‌الدین در زمانه رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد سلطنت سنجر سلجوقی ساختند و شبستان جنوبی را روضه خوان رکن‌الدین علاءالدوله سمنانی در طول وزارت ارغون‌خان سازه نمود و زیرا فساد به وجود آمده بود، در طی فتحعلی فرمانروا، ذوالفقارخان به تجدید آن پرداخت. مسجد خاوری را خواجه کیقباد بن ملک شرف‌الدین سمنانی ساخته و حیاط متصل به گنبد را خواجه عزالدین محمد بالیچه سمنانی وزیر میرزا شاهرخ شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد سازه کرده میباشد.

میدان شهرداری مدرن که سوابق ای نزدیک به عصر مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد پهلوی نخستین داراست از میادین تاریخی جمهوری اسلامی ایران میباشد که در قبل علاوه بر دارا بودن مفهوم و معنا حکومت مداری، معنای مذهبی نیز داشته میباشد.

در وجه غربی میدان شهرداری آرامستان کهن شهر و مزار معلم ابوجعفر که سازه بر اقوال تاریخی، بخش اعظمی از گیلانیان به واسطه دعوت وی به اسلام گرویده اند به استقرار داشته میباشد مهم‌ترین حرم رشت میباشد که مجاورت پایگاه حکومتی در محوطه ای گورستانی واقع میباشد.

نخست زمان پهلوی نخستین میدان شهرداری آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد رشت دستخوش تغییرات کالبدی کلان ای شد و به ویژه قبرستان و مقبره کهن به واسطه تاسیس بنای بلديه تخریب شوید و مزار ابوجعفر که در‌این منطقه قرار داشت در محدوده حياط داخلی ساختمان نوساز شهرداری قرار گرفت.

خصوصیت های کارکردی و کاربردی پیاده سازی میدان شهرداری
مؤلفه کارکردی و مؤلفه معنایی جای در میدان شهرداری رشت بسیار با یکدیگر در آمیخته اند این میدان به واسطه حضور بنای بلديه بنا شده در اساس اساسی آن، نزد اهل شهر و هر هر کس از آن گذر کرده، نام و نشان و اسم و مضمون‌ گرفته میباشد.
حضور استوار بنای شهرداری که رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد با ساختمان بلند ساعتش اشراف خویش را دوچندان می نمایاند کارکرد اساسی این میدان را معلوم می سازد و به تبع آن بخشی از مؤلفه معنایی میدان را صورت می‌دهد.
میدان شهرداری رشت مستطیل صورت میباشد و بر حسب پیكره ذاتی انواع مستطیلی بر راستای مبنا طولی آن تأکید ویژه ای گردیده‌است.
استقرار بنای شهرداری در همین اساس و همینطور امتدادفضایی مسیر موسوم به خیابان شریعتی در زیر میدان به سوی ساختمان بلند ساعت سازه، نامیدن محل استقرار بنای شهرداری را «بالای میدان» توجیه شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد می نماید.

بنای امامزاده اسحاق دارنده مقبره ای ساختمان بلند مانند مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد میباشد و مدل ساختمان آن مانند بناهای بعدازظهر سلجوقیان در نصفه قرن هفتم هجری قمری میباشد که در بعد از ظهر صفویه نقشه گنبد به طور کنونی در آمده و درگاههای آن تنگ و کوتاه میباشد . التفات این سازه به انگیزه آجرها و کاشیهای فیروزه ای روی حرم میباشد که دارنده خطوط بسیار خوشگل میباشد. بین این مقبره ضریحی میباشد چوبی و مشبک و داخل آن مرقدی میباشد از ۵ جهت تر و تمیز به کاشی های خشتی مربع مستطیل که دارنده بها تاریخی میباشد.
ورودی مهم به سازه از روش یک تراس بسیار بلند و رفیع قابلیت و امکان‌پذیر میباشد که در ضلع شمالی دارنده یک‌سری حجره ‌میباشد که آفریننده ، این سازه را با پاره ای چرخش در جهت شمالی جنوبی تاسیس کرده ‌میباشد . در تراس شمالی که وسیع ترین تراس میباشد کاشیهای هشت گوش فیروزه‌ای خشتی سه سانتیمتری نقش بسته گردیده ‌میباشد و کتیبه آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد مو جود درین حیاط زیبایی این مقبره را دو چندان کرده ‌میباشد . گنبد منزل نیز که بر روی پلان مربع تشکیل‌شده‌ میباشد با صورت و ظواهر خوشگل به طور قوس عرقچین درآمده ‌میباشد که‌این گنبد جزء گنبدهای زمان صفویه میباشد . در راءس گنبد واژه و کلمه جلاله “الله” و در حوالی آن ، طرح‌های گیاهی نقش گردیده‌ میباشد ، لوح روی قبر ، ۱۲ کاشی با مورد لاجوردی میباشد که به خط ثلث روی آن نام صاحب و مالک قبر را نوشته‌اند .

حیاط شرقی که روی رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد آن با گچ پوشانیده گردیده ‌میباشد با ترسیم بندی در دو کناره سازه تاسیس گردیده ‌میباشد . تراس مرکزی نیز دارنده ۱۴ رواق میباشد که از روش شمال به آن راه و روش دارااست . فی مابین حرم امامزاده ضریحی چوبی و مشبک قرار داشته ‌میباشد (اینک بارگاه تازه جایگزین بارگاه سابق گردیده ‌میباشد) . نسب امامزاده سید اسحاق با سه واسطه به موسی کاظم می‌رسد . این امامزاده در اولِ جاده ساوه – قم در ضلع شرقی میدان سرداران ساوه قراردارد .

بنای این امامزاده در شرق ساوه در اولِ جاده آسفالته ساوه به قم قراردارد. درین امامزاده فرمان روا سید اسحاق از نوادگان امام موسی کاظم (ع) مدفون میباشد. بنای فوق دارنده بقاع ای ساختمان بلند مانند میباشد و مدل ساختمان آن مانند بناهای بعدازظهر سلجوقیان در نصفه قرن هفتم میباشد و در بعدازظهر صفویه نقشه گنبد به طور کنونی در آمده و قاعده گنبد از شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد باطن و بیرون برجی و درگاه های آن تنگ و کوتاه میباشد.

قاعده وطرح زیرین مسجد در جمهوری اسلامی ایران، صورت مسجد غدیر بلوار معلم مشهد چهار گوش دارا‌هستند که متضمن تصور استحکام، استقرارو ایستایی بوده و نمودگار زمین میباشد، که در ابتدا به صورت مدور گنبد منتهی میگردد که دایره بوده و نشان اسمان و قداست عوالم متعال میباشد.
این ساختار چهار گوش ودایره در مسجد اهل ایران، و نهایتاً ترفیع و سوق نگاه به نقطه پایان گنبد، مبین گرانقدر تامل و تغییر و تحول نظام ومرتبه میباشد، یعنی گذار از زمین به عرش و از نقض به کمال و از متناهی به لایتناهی، مناسبات متقابل بین روحانیت فقید فوقانی، که آدم مشتاق آن میباشد و زمین جسمانی که و در آن سکنی دارااست، اینگونه ذکر مسجد غدیر فلاحی مشهد میگردد.
در آیگاه مسجد اهل ایران از خارج تا باطن میانسرای آن دارنده یک منزلت بندی فضایی یا این که سلسله مراتب میباشد.
در آغاز یک فضای گشوده به اسم “واشـدگاه” یا این که “پیشگاه” مسجد میباشد که به پیشخان می پیوندند.
“پیشخان”، فضای کبیر جلوی سردر مسجد اهل ایران میباشد.
بعد”درگاه” مسجد یا این که به عبارتی فضای ذیل سردر میباشد که با یک”کنه”سرپوشیده می‌گردد.
از درگاه که بگذریم به “هشت” یا این که “هشتی” و آنگاه به “دالان” می رسیم و این دالان مارا به “میانسرای” مسجد می‌رساند. در بخش اعظمی از مسجدها نمی قدرت یک راست از هشتی به میانسرا رسید و بایستی از دو ” دالان ” در دو سوی آن سپری شد. به‌این سیرتکامل به فضای باطن مسجد احترام نهاده میگردد.
در شرایطی‌که وضوخانه مساجد کشور‌ایران در پیشگاه آن نباشد، در کنار دالان که هشتی را به میانسرا می‌رساند، مکان میگیرد.
در حال حاضر به میانسرا می‌رویم. در چهار نمای آن حیاط هایی فی مابین هر پهلو میبینیم که مطرح ترین آن‌ها، ایوانی میباشد که در راستای محراب میباشد و به “مقصـوره” شیوه داراست. این مسجد بابا غدیر مشهد تراس “پیشان” اسم داراست. گاه این تراس به عبارتی مقصوره مسجد می‌شود.
در بیشتر جاها، مقصوره دارنده یک گنبدخانه در پشت شبستان میباشد.
در کنار و در دو سوی گنبدخانه ها، گاه شبستان ردیف دار بوده که به آن “چهل ردیف” میگویند و یا این که “تنبی” بوده میباشد.
تنبی تالارهای کشیده و بی ردیف بوده که دیوارهای بلندی داشته گاه در کنار گنبدخانه، مکان ویژه ای به اسم “کناره” برای افرادی که همسایه و کناره نشین مسجد می شدند، ساخته می گردیده است.
کناره، محرابی ویژه خـودش داشته و مکان کوچکی بوده که با یک “دارآفرین” یا این که “نرده” از شبستان مستقل گردیده است.
در مساجد کشور‌ایران خلال محراب اساسی، چند محراب در قسمت های دیگر آن و حتی روی ردیف ها با گچ یا این که سنگ مطرح ترین حیاط مسجد به شبستان رو به قبله رویه می‌یابد.
به این سیرتکامل راستای محراب و قبله از نمای میانسرای مسجد به طور کامل پر‌نور میباشد.
در برخی مساجد کشور ایران مسجد بابا قدرت مشهد که شبستانی میباشد و گنبد ندارد، محراب در شیستان چهلستونی مکان میگیرد.

قسمت سوم مسجد تاریخانه
قسمت سوم مسجد دامغان تالار کهن و سرپوشیده مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد زمستانی آن میباشد. به ارتفاع ۱۴ و پهنا ۹/ ۳۰ متر، که در جنوب غربی جای‌دارد. سقف سازه، در جهت ارتفاع به دو قسمت ضربی تقسیم شد‌ه‌است که مبنا های هر قسمت بر روی چهار ردیف مکعب مستطيل یک اندازه و برابر هـم قـرار دارااست. قـطـر هـر ردیف ۱/ ۳ متر میباشد.

ردیف نخستین مقابل در ورودی، مدخل را به دو قسمت تقسیم می نماید، که اکنون یکی‌از آن‌ها مسدود میباشد. بنـظـر میرسد که نصیب شمالی سازه یک در و نصیب جنوبی نیز در دیگری داشـتـه، و بیان کننده در شمالی به زنان و جنوبی به مردان تخصیص داشته میباشد.

در قسمت جنوبی مسجد تاریخانه ، مقابل آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد هر ردیف یک ردیف دیگر هم جای‌دارد که متصل به دیوار جنوبی میباشد. دربین هرمورد از ستـونهای متصل به دیوار طاقچه ای جای دارد. در ضلع غربی نیز در بین یک قسمت دو طاقچه و در نصیب دوم آن، به مکان دو طاقچه یک طاقچه و محراب قراردارد تک تک بـنا بـا خشت تزیین گردیده‌است و سبکی معمولی داراست.

قسمت چهارم مسجد تاریخانه
قسمت چهارم مسجد تاریخانه تحت عنوان وسیع ترین حیاط سابق سازه جلوه می نماید که یک شـبـسـتـان بـلـنـد میباشد، با دو دهنه در کـنـار شبستان والا این راه معماری اسلامی اهل ایران از قسم سلجوقیان توشه دیگر در جمهوری اسلامی ایران متداول شـد. پیشتـر ایـن شـیوه در عـهـد ساسانـی مـتـداول بود. بالاسر شبستان اساسی و بلندمرتبه، مکان خالی کتیبه ای قراردارد، البته خیر کاشی دارااست خیر جهانگرد و محققی از آن گزارش داده میباشد.

شبستان گرانقدر مسجد تاریخانه از روش ستونهای مکعب مستطیل و ضخیم به ایوانهای جنبی متصل میباشد. در کناره شمال غربی و جنوب غربی سازه ، ایـن ایوانـهـا به وضوخانه و نصیب زمستانی پیوند می خورد. ستونهای مکعبی صورت، در ضلع شمالی و جنوبی متصل به دیوارند. در مجمـوع، این ایوانها و شبستان، بوسیله شش ردیف آزاد مکعبی صورت و ده ردیف متصل به دیوار، صورت هلالی آجری شبستان و دهانه های متصل به آن را تحمل می نمایند .

نصیب پنجم مسجد تاریخانه
این قسمت از مسجد دامغان با اعتنا به رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد نقشه هـمکف سازه می‌تواند ادامه قسمت نخستین بـاشـد، که در زیرزمـیـن و بـخـش شـرقـی بـنـا قرار گرفته میباشد این نصیب مسجد ویرانه ای بوده میباشد که توسط میرزا محمدخان سپهسالار مرمت گردیده‌است. این مسجد عبارت میباشد از یک شبستان و یک صحن.

شـبـسـتـان مسجد تاریخانه هـجـده طـاق خوانچه پوش و ده ردیف مربع آجری دارااست. «ارتفاع شبستان چهل و سه گام ( ۲6 متر) و پهنا بیست و سه گام ( ۱4 متر)، و قبله به حیثی کـج اسـت کـه بـایـد رو بـه ضـلـع طـرف يـمـن ايـسـتـادو نماز گزارد. و در همین ضلع محرابی میباشد، در شبستان یکسری بخاری درست شده و صحنی که مرحوم سپهسالار برای مسجد سازه کرده، نـاتمـام مـانـده میباشد.

گچبری مسجد تاریخانه نیمه‌تمام میباشد و فقط محراب و قسمت جنوب غربی صحن گچبری شد‌ه‌است. گچبری محراب الهام گرفته از شبستان الجايتو جامع اصفهان میباشد، که به صورت سنتی تا قسم قاجاریه تکرار شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد می‌شد. نظیر محراب این مسجد در جامع بسطام شاهرود نیز تکرار گردیده است.

آرامگاه سعدی مشهور به سعدیه به محل معاش و دفن شعر مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد سرا پررنگ پارسی گوی، یکی‌از جاذبه های توریسم شهر زیبای شیراز میباشد. این آرامگاه در انتهای خیابان بوستان و کنار گلشن دلگشا در دامنه کوه در شمال شرق شیراز جای دارد. در حوالی بقعه، قبور متعددی از بزرگان آئین وجود دارا هستند که سازه به وصیت خویش، در آنجا مدفون گردیده اند برای مثال مهم‌ترین های آن می اقتدار شوریده شیرازی را اسم پیروزی که آرامگاهش توسط رواق به آرامگاه سعدی متصل گردیده است.

تاریخچه تشکیل داد آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی برای نخستین دفعه در قرن هفتم آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد به وسیله شمس الدین محمد مالک دیوانی وزیر دارای اسم و رسم اباقاخان، به صورت بقاع ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال 998 به حکم حکمران عجم، خانقاه روضه خوان ویران شوید و اثری از آن باقی نماند. در سال 1187 ه ق. به فرمان کریم ومهربان خان زند، بنایی پر اسم و رسم به عمارتی ملوکانه از گچ و خشت بر بالای مزار سعدی سازه شوید.

بنایی که در طول کریم ومهربان خان تشکیل‌شده بود تا سال 1327 ه. ش. برپا بود. در زمان قاجاریه (سال 1301) به وسیله فتحعلی خان صاحب و مالک دیوان نوسازی شد و چندین سال سپس رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد نیز حبیب ا… خان قوام الملک امر تعمیر و ترمیم قسمتی از سازه را صادر کرد و تولیت آن به آخوند ملا زین العابدین شیرازی امانت شد.

در سال 1329 به وسیله علی اصغر حکمت و انجمن اثر ها ملی کشور‌ایران، بنای کنونی به مکان ساختمان سابق آرامگاه سعدی ساخته شد و مراسم بهره برداری قانونی آن در اردیبهشت 1331 برگزار شوید. این سازه با اقتباس از کاخ چهل ردیف و تلفیقی از معماری قدیم و تازه اهل ایران به وسیله محسن فروغی ساخته شد و یک کدام از زیباترین بناهای شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد آرامگاهی کشور ایران میباشد.

از زیباترین جلوه های معماری اسلامی اهل ایران در مساجد مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد و دیگر ابنیه ی مذهبی گنبد میباشد.
تزیینات داخلی گنبد غالباً با موتیف های خورشید و ستارگان یار و همدم میباشد که در راستای تداعی قوس و گنبد عرش میباشد.
به کار گیری از نورگیر در رأس گنبد نیز به‌این مضمون‌ عمر و اعتبار بیشتری بخشیده میباشد.
در حیاط جنوبی مسجد سيد اصفهان پیرامون سطح درونی نیم گنبد با اسلیمی های چشمگیری پوشیده گردیده در حالی که کتیبه های روی ساقه گنبد دربردارنده آیه‌ها مقدسی به خط ثلث بوده آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد و به آن جلوه ای خاص داده میباشد.
سطح درونی گنبد در تراس شمالی با انواع هندسی و گیاهی، اسلیمی و شمسه پوشیده گردیده و نورگیر مرکزی نیز بر معنویت محیط افزوده میباشد.
سطح داخلی گنبد و نیم گنبد در رواق ها شبستانها و مجالس با خشت کاری و کاشی کاری مزین گردیده البته در مدرسه های فقط گچبری های بی آلایش مشاهده میشود.
در سردرها نیز، سطح نیم گنبد از مقرنس های گچبری و کاشی کاری پوشیده گردیده است.
مسجد سید دارنده گنبدی خرد میباشد که بالای بقاع ی مرحوم حاج سید قرار گرفته میباشد. در سطح درونی گنبد منزل این حرم که بارگاه در آن جای دارد مقرنسی به طور شمسه با نورگیری در میانه آن مشهود است.
این مقرنس مشمول گچبری مذهبی میباشد که تلفیقی از آیینه کاری و نگارگری در برخی از بخش های آن به فعالیت رفته میباشد.
در سطح بیرونی فروغ و روشنایی گیر، گنبد خرد رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد فیروزه ای رنگی به طور کلاه خارجی پنجره داری برافرشته گردیده اشت که فقط گنبد مسجد سید میباشد.
مسجد سيد اصفهان دارنده حیاطی گرانقدر و مربع صورت میباشد که پیرامون آن چهار اتاق والا قرار گرفته اند که به تراس اندرونی گشوده گردیده و هم زیرا دو شبستان و دو منزلت راهنمایی از آن‌ها سود گیری می‌شود.
هم اینگونه دو مکتب، حجره های طلاب علم ها فقهی، دو مهتابی که در اسپرهای فضا آن ها با خط بنائی لغت ها و اشعاری نوشته اند و آرامگاه در حوالی تراس این مسجد به دیده میخورند.
دورتا به دور پیشانی ایوانها کتیبه ای سپید به خط ثلث بر مسئله آبی‌رنگ با نقوش گیاهی تلفیقی و اسلیمی قرار گرفته میباشد.
کادر میانی، هم زیرا کمربندی این موادسازنده را به شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد هم متصل کرده است که در ساعت ها متفاوت روز اکران فروغ بر آن جلوه ای دیده گیر می‌یابد.
صحن مسجد سيد اصفهان مربع صورت و دارنده چهار حیاط میباشد.

امامزاده حمزه دلیجان به یقین همسایه فرزند عون بن علی مسجد غدیر بلوار معلم مشهد بن ابی طالب(علیه السلام) میباشد.کیفیت کشف حرم متبرکه امامزاده حمزه(علیه السلام) به‌این تفصیل میباشد: درزمان حضورحضرت عبدالعظیم(علیه السلام) درایران سیدجلیل القدری بدین ناحیه عزیمت نموده و مدفن این بزرگواران را برای عامه مردم آشکارمی سازد و با ورود به سرداب از وجود پیکرمقدس امامزاده حمزه(علیه السلام) و سی بدن از شهدای یار و همدم وی خبرمیدهد این دستور تا سال ۱۳۳۶سینه به سینه آورده شده تا اینکه با دستبرد سارقین به حرم و ترک نمودن سقف سرداب این واقعیت مجددا بر همگان آشکار میشود در سال ۱۳۷۲ هجری خورشیدی در طی مرمت سازه به صورت اعجاز آسایی با پیکرسپید مسجد غدیر فلاحی مشهد و محکمی پوشیده گردیده روبرو می‌شوند که پیکر مطهر وی بعد از رویت امام آدینه فرمان‌دار مسئولین اوقاف و پزشک معالج متفاوت مجددا با احترام به خاک امانت گردیده و این رخداد نیز موجب ارادت هرچه بیشتر عموم بدین بزرگوار میشود.

این حرم مدفن حضرت حمزه بن عون بن علی ابن ابیطالب مسجد بابا غدیر مشهد و سی بدن از یاران باوفای وی است.آستانه امامزاده حمزه(علیه السلام) دربخش مرکزی شهرستان دلیجان، دهستان جاسب، روستای کروگان، در دامان کوه کنار رویه واقع شد‌ه‌است.بنای باستانی ساختمان حرم شبیه برجی نمودار میباشد که از بیرون به صورت مضلع، البته سوای نبش سازه کرده‌‌اند و در فیض شبیه برجی میباشد که جدار آن از سنگ و گچ نهاد شده و سوای حیاط است مدل آن به اثر ها قرن ها نخستین زمان اسلامی (امویان وعباسیان) مجاورت میباشد. در میانه حرم مرقدی با بدنه سفیدکاری گردیده وجود دارااست که جلوی آن ضریحی مشبک نصب گردیده است.مقبره دارنده گنبدی دوپوش است و نمای فرنگی گنبد و دوگلدسته کاشیکاری گردیده‌است مسجد بابا قدرت مشهد در باطن بقاع در زیرسقف گچبری هایی وجود داراست.